Blockchain Teknolojisi Nedir, Nerelerde Kullanılır 2022

Teknoloji her geçen gün gelişiyor. Gelişim ve değişim hızı değerlendirildiğinde bu süreç baş döndürücü bir hal almış durumda. Dünlere dönüp baktığınızda verinin üretilmesi sonrasında enformasyona ve bilgiye dönüştürülmesi büyük bir iş yükü ve sorun olarak görülse de günümüze geldiğimizde bunlara ek olarak bu verilerin nasıl güvenli bir şekilde saklanacağı da karşımıza çıkıyor. Yığınlar halinde bulunan verilerin saklanması ve güvenliğinin sağlanması bireylerden başlayarak dünyanın en büyük içerik üretici firmalarının, sosyal medya ağlarının ve tüm diğer paydaşlarının büyük önceliklerinden. Bunlara ek olarak bir de kripto para piyasasının gelişmesi, NFT gibi teknolojik varlıklar ve son olarak metaverse’in de gelişimi güvenlik kaygısını daha da artırdı. Bankacılık sistemleri de bu süreçten etkilenen en önemli paydaşların başında. Biz de bu yazımızda sizlere verinin güvenliği konusunda çığır açan bir teknolojiden bahsedeceğiz. Birçoğumuzun daha önce duyduğu ama acaba bu nedir dediği blockchain teknolojisi nedir ve blockchain teknolojisi nerelerde kullanılır gelin hep birlikte bakalım.

Blockchain Teknolojisi Nedir?

Blockchain, sistemi değiştirmeyi, hacklemeyi veya yanıltmayı zorlaştıracak veya imkansız kılacak şekilde bilgi kaydetme sistemidir.

Bir blockchain, esasen blockchain üzerindeki tüm bilgisayar sistemleri ağı boyunca çoğaltılan ve dağıtılan işlemlerin dijital bir defteridir. Zincirdeki her blok bir dizi işlem içerir ve blok zincirinde her yeni işlem gerçekleştiğinde, bu işlemin kaydı her katılımcının defterine eklenir. Birden fazla katılımcı tarafından yönetilen merkezi olmayan veritabanı Dağıtılmış Defter Teknolojisi (Distributed Ledger Technology – DLT) olarak bilinir.

Blockchain, işlemlerin karma adı verilen değişmez bir şifreleme imzasıyla kaydedildiği bir DLT türüdür.

Bu, bir zincirdeki bir blok değiştirilirse, tahrif edildiği hemen belli olacağı anlamına gelir. Bilgisayar korsanları bir blockchain sistemini bozmak isteselerdi, zincirin tüm dağıtılmış sürümlerinde zincirdeki her bloğu değiştirmek zorunda kalacaklardı.

Zincire bloklar eklendikçe Bitcoin ve Ethereum gibi blok zincirler sürekli ve sürekli büyüyor ve bu da defterin güvenliğini önemli ölçüde artırıyor.

Bir başka tanımla blockchain teknolojisi ise şöyle;

Bazen Dağıtılmış Defter Teknolojisi (DLT) olarak adlandırılan Blockchain, ademi merkeziyetçilik ve kriptografik karma kullanımıyla herhangi bir dijital varlığın geçmişini değiştirilemez ve şeffaf hale getirir.

Blockchain teknolojisini anlamak için basit bir benzetme bir Google Dokümanı’dır. Bir belge oluşturup bir grup insanla paylaştığımızda, belge kopyalanmak veya aktarılmak yerine dağıtılır. Bu, herkesin belgeye aynı anda erişmesini sağlayan merkezi olmayan bir dağıtım zinciri oluşturur. Dokümanda yapılan tüm değişiklikler gerçek zamanlı olarak kaydedilirken, değişiklikleri tamamen şeffaf hale getirirken, başka bir tarafın değişikliklerini bekleyen kimse kilitlenmez.

Tabii ki, blockchain bir Google Doküman’dan daha karmaşıktır, ancak benzetme uygundur çünkü teknolojinin üç kritik fikrini göstermektedir:

Blockchaini kısaca şu şekilde tanımlayabiliriz;

• Bir blok zinciri, şifrelenmiş veri bloklarını depolayan ve daha sonra veriler için kronolojik tek bir gerçek kaynağı oluşturmak üzere bunları birbirine zincirleyen bir veritabanıdır
• Dijital varlıklar kopyalanmak veya aktarılmak yerine dağıtılır ve varlığın değişmez bir kaydı oluşturulur
• Varlık ademi merkeziyetçidir ve halka tam gerçek zamanlı erişim ve şeffaflık sağlar
• Şeffaf bir değişiklik defteri, belgenin bütünlüğünü korur ve bu da varlığa güven oluşturur.
• Blockchain’in doğal güvenlik önlemleri ve kamu defteri, onu hemen hemen her sektör için birinci sınıf bir teknoloji haline getiriyor

Blockchain özellikle umut verici ve devrim niteliğinde bir teknolojidir çünkü riski azaltmaya yardımcı olur, sahtekarlığı ortadan kaldırır ve sayısız kullanım için ölçeklenebilir bir şekilde şeffaflık getirir.

Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışır?

Blockchain üç önemli kavramdan oluşur: bloklar, düğümler ve madenciler.

Bloklar (Blocks)

Her zincir birden fazla bloktan oluşur ve her bloğun üç temel öğesi vardır:

• Bloktaki veriler.
• Nonce adı verilen 32 bitlik bir tam sayı. Nonce, bir blok oluşturulduğunda rastgele oluşturulur ve bu daha sonra bir blok başlığı karması oluşturur.
• Karma, nonce’ye bağlı 256 bitlik bir sayıdır. Çok sayıda sıfırla başlamalıdır (yani, son derece küçük olmalıdır).
• Bir zincirin ilk bloğu oluşturulduğunda, bir nonce şifreleme karmasını oluşturur. Bloktaki veriler imzalı olarak kabul edilir ve çıkarılmadıkça sonsuza dek nonce ve hash’a bağlanır.

Madenler (Mines)

Madencilik denilen bir işlem aracılığıyla zincirinde yeni bir blok oluşturun.

Bir blok zincirinde her bloğun kendine özgü nonce ve hash’ı vardır, fakat aynı zamanda zincirdeki önceki bloğun hash’ına da atıfta bulunur, bu nedenle bir blok madenciliği, özellikle büyük zincirlerde kolay değildir.

Madenciler, kabul edilen bir karma üreten bir nonce bulmanın inanılmaz derecede karmaşık matematik problemini çözmek için özel bir yazılım kullanırlar. Nonce yalnızca 32 bit olduğundan ve karma 256 olduğundan, doğru olanı bulunmadan önce çıkarılması gereken yaklaşık dört milyar olası nonce-karma kombinasyonu vardır. Bu olduğunda madencilerin “altın nonce” yi bulduğu söylenir ve blokları zincire eklenir.

Zincirin önceki bölümlerinde herhangi bir blokta değişiklik yapmak, yalnızca değişiklik yapılan bloğu değil, sonrasında gelen tüm blokları yeniden madenciliği gerektirir. Bu yüzden blockchain teknolojisini manipüle etmek son derece zordur. Bunu “matematikte güvenlik” olarak düşünün, çünkü altın olmayanları bulmak muazzam miktarda zaman ve bilgi işlem gücü gerektirir.

Bir blok başarıyla çıkarıldığında, değişiklik ağdaki tüm düğümler tarafından kabul edilir ve madenci maddi olarak ödüllendirilir.

Düğümlüler (Nodes)

Blockchain teknolojisindeki en önemli kavramlardan biri ademi merkeziyetçiliktir. Zincire hiçbir bilgisayar veya kuruluş sahip olamaz. Bunun yerine, zincire bağlı düğümler aracılığıyla dağıtılmış bir defterdir. Düğümler, blok zincirinin kopyalarını koruyan ve ağın çalışmasını sağlayan her türlü elektronik cihaz olabilir.

Her düğümün blok zincirinin kendi kopyası vardır ve ağın, zincirin güncellenmesi, güvenilmesi ve doğrulanması için yeni çıkarılan herhangi bir bloğu algoritmik olarak onaylaması gerekir. Blok zincirler şeffaf olduğundan, defterdeki her işlem kolayca kontrol edilebilir ve görüntülenebilir. Her katılımcıya işlemlerini gösteren benzersiz bir alfasayısal kimlik numarası verilir.

Herkese açık bilgileri bir kontrol ve denge sistemi ile birleştirmek, blok zincirinin bütünlüğünü korumasına yardımcı olur ve kullanıcılar arasında güven oluşturur. Temel olarak, blockchainler teknoloji yoluyla güvenin ölçeklenebilirliği olarak düşünülebilir.

Blockchain Teknolojisi Nerelerde Kullanılır?

Kripto Para Birimleri: Blockchain Teknolojik Yükselişinin Başlangıcı
Blockchain’in en iyi bilinen kullanımı (ve belki de en tartışmalı olanı) kripto para birimlerindedir. Kripto para birimleri, mal ve hizmet satın almak için kullanılabilecek Bitcoin, Ethereum veya Litecoin gibi dijital para birimleridir (veya jetonlardır). Tıpkı dijital bir nakit şekli gibi, kripto da öğle yemeğinizden bir sonraki evinize kadar her şeyi satın almak için kullanılabilir. Nakitten farklı olarak, kripto hem genel muhasebe defteri hem de gelişmiş bir kriptografik güvenlik sistemi olarak hareket etmek için blok zinciri kullanır, böylece çevrimiçi işlemler her zaman kaydedilir ve güvence altına alınır.

Bugüne kadar, dünyada 1.6 trilyon dolar civarında toplam piyasa değerine sahip yaklaşık 6.700 kripto para birimi var ve Bitcoin değerin çoğunluğunu elinde tutuyor. Bu belirteçler son birkaç yılda inanılmaz derecede popüler hale geldi ve bir Bitcoin 60.000 dolara eşit oldu. İşte herkesin aniden kripto para birimlerini fark etmesinin başlıca nedenlerinden bazıları:

• Her cryptocurrency bir sahibi bağlı olduğu reddedilemez kendi kimlik numarası vardır beri Blockchain güvenlik daha çok hırsızlık yapar.
  Kripto, bireyselleştirilmiş para birimlerine ve merkez bankalarına olan ihtiyacı azaltır .
• Blockchain ile kripto, döviz değişimine gerek kalmadan veya merkez bankalarının müdahalesi olmadan dünyanın herhangi bir yerine ve herhangi birine gönderilebilir. Kripto para birimleri bazı insanları zenginleştirebilir .
• Spekülatörler kripto fiyatını, özellikle de Bitcoin’i artırıyor ve bazı erken evlat edinenlerin milyarder olmalarına yardımcı oluyor. Bunun gerçekten olumlu olup olmadığı henüz görülmedi, çünkü bazı geri çekiciler spekülatörlerin kriptonun uzun vadeli faydalarını göz önünde bulundurmadıklarına inanıyor.
• Giderek daha fazla sayıda büyük şirket, ödemeler için blockchain tabanlı bir dijital para birimi fikrine yaklaşıyor. Şubat 2021’de Tesla, Bitcoin’e 1,5 milyar dolar yatırım yapacağını ve arabaları için ödeme olarak kabul edeceğini açıkladı.

Tabii ki, blockchain tabanlı dijital para birimlerine karşı birçok meşru argüman var. İlk olarak, kripto çok düzenlenmiş bir pazar değildir. Birçok hükümet kriptoya atlamak için hızlıydı, ancak birkaçı bununla ilgili sağlam bir dizi kodlanmış yasaya sahip. Ek olarak, yukarıda belirtilen spekülatörler nedeniyle kripto inanılmaz derecede değişkendir. 2016 Yılında Bitcoin jeton başına 450 dolar civarında fiyatlandırıldı. Sonra da yaklaşık 16 bin dolarlık bir belirteç 2018 sıçradı için 3 bin 100 dolar civarında batırılmış, sonra 60.000 dolardan fazla arttı beri. İstikrarsızlık, bazı insanların çok zengin olmasına neden olurken, çoğunluk hala binlerce kişiyi kaybetti.

Dijital para birimlerinin gelecek olup olmadığı görülecektir. Şimdilik, blockchain’in meteorik yükselişi gerçekte saf yutturmacadan daha fazla kök salmaya başlıyor gibi görünüyor. Bu tamamen yeni, son derece keşfedici alanda hala ilerleme kaydetmesine rağmen, blockchain de Bitcoin’in ötesinde umut vaat ediyor.

Bitcoin’in Ötesinde: Ethereum Blockchain

Başlangıçta Bitcoin’in çalışması için ultra şeffaf defter sistemi olarak oluşturulan blockchain, uzun zamandır kripto para birimi ile ilişkilendirilmiştir, ancak teknolojinin şeffaflığı ve güvenliği, çoğu Ethereum blok zincirinin gelişimine kadar izlenebilen bir dizi alanda artan bir şekilde benimsenmiştir.

2013’ün sonlarında, Rus-Kanadalı geliştirici Vitalik Buterin, geleneksel blockchain işlevselliğini tek bir anahtar farkla birleştiren bir platform öneren bir beyaz kitap yayınladı: bilgisayar kodunun yürütülmesi. Böylece Ethereum Projesi doğdu.

Ethereum blockchain, geliştiricilerin blockchain üzerinde birbirleriyle iletişim kurabilecekleri karmaşık programlar oluşturmasına olanak tanır.

Belirteçler (Tokens)

Ethereum programcıları, her türlü dijital varlığı temsil etmek, sahipliğini izlemek ve işlevselliğini bir dizi programlama talimatına göre yürütmek için belirteçler oluşturabilir.

Jetonlar müzik dosyaları, sözleşmeler, konser biletleri veya hatta bir hastanın tıbbi kayıtları olabilir. Son zamanlarda, Fungible Olmayan Belirteçler (NFT’LER) tüm öfke haline geldi. Nft’ler, dijital medyayı (video, müzik veya sanat gibi) depolayan benzersiz blockchain tabanlı belirteçlerdir. Her NFT, orijinalliği, geçmiş geçmişi ve dijital medya parçasının tek sahipliğini doğrulama yeteneğine sahiptir. Nft’ler çılgınca popüler hale geldi çünkü yeni bir dijital içerik oluşturucu dalgasına, uygun kredi ve adil bir kar payı elde ederken, yaratımlarını satın alma ve satma olanağı sunuyorlar.

Blockchain için yeni keşfedilen kullanımlar, defter teknolojisinin medya, hükümet ve kimlik güvenliği gibi diğer sektörlere nüfuz etme potansiyelini genişletti. Binlerce şirket şu anda tamamen gelişen teknoloji üzerinde çalışan ürün ve ekosistemleri araştırıyor ve geliştiriyor.

Blockchain, şirketlerin eşler arası enerji dağıtımı veya haber medyası için merkezi olmayan formlar gibi çığır açan teknolojilerle denemelerine izin vererek inovasyonun mevcut statükosuna meydan okuyor. Blockchain’in tanımı gibi, defter sisteminin kullanımları da ancak teknoloji geliştikçe gelişecektir.

Blockchain Teknolojisi Neden Bu Kadar Manipüle Edilmeye Çalışılıyor?

Geçmişte dijital para yaratmak için birçok girişimde bulunuldu, ancak her zaman başarısız oldular.

Hakim olan konu güvendir. Birisi X doları adı verilen yeni bir para birimi oluşturursa, kendilerine bir milyon X dolar vermeyeceklerine veya X dolarınızı kendileri için çalmayacaklarına nasıl güvenebiliriz?

Bitcoin, blockchain adı verilen belirli bir veritabanı türünü kullanarak bu sorunu çözmek için tasarlandı. Bir SQL veritabanı gibi normal veritabanlarının çoğunda girdileri değiştirebilecek (örneğin kendilerine bir milyon X dolar vererek) sorumlu biri bulunur. Blockchain farklı çünkü kimse sorumlu değil; onu kullanan insanlar tarafından yönetiliyor. Dahası, bitcoins o sahte, kesmek ya da çift geçirdi – bu parayı kendi insanların bazı değerleri olan güven olabilir.

Blockchain teknolojisi hakkında daha fazla bilgi için https://tr.wikipedia.org/wiki/Blok_zinciri adresini ziyaret edebilirsiniz.