Covid-19 (Koronavirüs) Hakkında En Çok Sorulan Sorular ve Yanıtları

2019 yılı Kasım ayında Çin’in Wuhan kentinde ilk vakanın görüldüğü Covid-19 Koronavirüs salgını halen tüm dünyayı etkilemeye devam ediyor. Çok sayıda mutasyonla – varyantla – başkalaşan virüs ülkemizde de görülmeye devam ediyor. Bu süreçte yaşananlar, haberler, sosyal medya gibi bir sürü kaynak nedeniyle insanların zihinleri daha fazla karıştı. Bu yazımızda Covid-19 virüsüne ilişkin Prof. Dr. Güner Sönmez Hocanın twitter’daki sosyal medya hesabında alınmış yanıtlara yer verdik.

COVID-19 en yaygın belirtileri semptomları – belirtileri nelerdir

• Ateş
• Kuru öksürük
• Yorgunluk

Daha az yaygın olan ve bazı hastaları etkileyebilecek diğer semptomlar şunları içerir:

• Tat ve koku kaybı,
• Burun tıkanıklığı,
• Konjunktivit (kırmızı gözler olarak da bilinir)
• Boğaz ağrısı,
• Baş ağrısı,
• Kas veya eklem ağrısı,
• Farklı cilt döküntüleri,
• Mide bulantısı ya da kusma,
• İshal,
• Üşüme veya baş dönmesi.

Şiddetli COVID-19 hastalığının belirtileri şunları içerir:

• Nefes darlığı,
• İştah kaybı,
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon,
• Göğüste kalıcı ağrı veya basınç,
• Yüksek sıcaklık (38 ° C’nin üzerinde).

Diğer daha az yaygın semptomlar şunlardır:

• Sinirlilik,
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon,
• Azalmış bilinç (bazen nöbetlerle ilişkilendirilir),
• Kaygı,
• Depresyon,
• Uyku bozuklukları,

Felç, beyin iltihabı, deliryum ve sinir hasarı gibi daha ciddi ve nadir nörolojik komplikasyonlar.
Nefes almada güçlük veya nefes darlığı, göğüs ağrısı veya basınç veya konuşma veya hareket kaybı ile ilişkili olarak ateş ve / veya öksürük yaşayan her yaştan insan derhal tıbbi yardım almalıdır. Mümkünse önce sağlık uzmanınızı, yardım hattınızı veya sağlık tesisinizi arayın, böylece doğru kliniğe yönlendirilebilirsiniz.

Vitamin kullanayım mı?

• Sağlıklı besleniyorsanız gerek yok. Sonbahar- Kış gibi güneşsiz mevsimlerde D vitamini eksikliği olabilir. D vitamini eksikliğinin hastalığı ağırlaştırdığına dair yayın var. Doktorunuza danışarak idame D vitamini alabilirsiniz.

Hidroksiklorokin kullanayım mı?

• Sıtma ilacı olan bu. Salgının başında etkili olduğu söylendi. Sonradan birçok yayında etkili olmadığı, hatta azitromisinle kullanıldığında zararlı olabileceği belirtildi. Bildiğim kadarıyla ülkemizde de bu konuda halen yürüyen çalışma var.

Covid 19’lu biriyle temasım oldu. Hemen test yaptırayım mı?

• Hayır. İlk günler kuluçka dönemi olduğu için test negatif çıkar. 4. günden sonra yapılabilir.

PCR testim negatif çıktı, ama şikayetim var.

• PCR testlerinin doğruluğu %60’larda. Yine de Covid 19 olabilirsiniz.

Covid’li biriyle temas ettim. Hemen bulaştırıcı olur muyum?

• Hayır. Enfekte olsanız da; semptomlar başladıktan 1-2 gün önce ve 6-7 gün sonra bulaştırırsınız. En yoğun bulaştırma, belirtiler başladıktan sonraki 5 gündür.

Covid oldum, iyileştim ama testim pozitif çıkıyor. Bulaştırır mıyım?

• PCR testi ortalama 17 gün pozitif olabilir. Hatta literatürde 83 güne kadar pozitiftik bildirilmiş. Bu; atılan virüs parçacıklarına bağlıdır. Aktif hasta olduğunuzu göstermez, bulaştırıcı olmazsınız.

PCR testim pozitif, Covid oldum. Korkayım mı?

• Sakin olun. Verilen ilaçları kullanın. Bol meyve- sebze tüketin. Günde 7-8 bardak su için. Sosyal medya ve olumsuz haberlerden uzak durun. Hastalığı atlatacağınıza inanın. Saat 24:00 gibi uyumuş olun, odanız karanlık olsun.

Hastalığı atlattım ama şikayetlerimin bir kısmı devam ediyor.

• Buna uzamış Covid deniyor. 2-3 ay sürebilir. Özellikle halsizlik ve performans kaybı belirgindir. İlk ay ağır spor yapmayın. Kalp problemini düşündürecek şikayetiniz olursa kardiyologa görünün.

Hastalıktan yeni kurtuldum, korkuyorum yeniden olurum diye.

• Korunun ama çok tedirgin olmayın. 2. Enfeksiyon mümkün ama sayı çok değil. Hastalığı geçirenlerde oluşan bağışıklık yanıtının, 6-8 ay ağır hastalıktan koruyacağı düşünülüyor. Kişisel farklılıklar mümkün.

Son olarak Güner Hocanın antikor oluşumuna ilişkin iki tavsiyesi var;

• Egzersiz yapan, hareketli insanlarda; Hareketsiz insanlara göre aşıdan sonra %50 daha çok antikor oluşur.
• Haftada 5 gün 30’ar dakika egzersiz yapanların, herhangi bir enfeksiyondan hastalanma ve ölme riski %37 azalır.

Neden aşı olanlar da hastalanıyor?

• Aşının amacı ağır hastalıktan ve ölümden korumaktır. Hiçbir aşı %100 enfeksiyondan korumaz.
• Aşıların koruyuculuğu farklıdır. Sinovac koruyuculuğu 2. dozdan 12-14 gün sonra anlamlı iken, mRNA aşılarında ilk dozdan 2 hafta sonradır.
• Bu iki aşının da koruyuculuğu başlamadan önce virüs kaparsanız hastalığı ağır geçirmeniz mümkündür. *Aşı olduğu halde ağır hastalık geçirdiğini duyduğunuz kişilerin çoğu bu ara dönem yakalananlar. *Onun dışında iki aşı da sizi çok büyük oranda ağır hastalık ve ölümden korur.

Biontech aşısı İsrail gerçek hayat verileri yayınlandı 06 Mayıs 2021;

• Bulaşmayı tek dozla %58, ikinci dozdan sonra %95 önlüyor. * Ölümü tek dozla %77, ikinci dozla %96-100 önlüyor. Şiddetli hastalık- hastaneye yatışı önleme %97-98. * Tüm yaş gruplarında etkili.

Salgının insan davranışları üzerine etkisini inceleyen farklı ülkelerde yapılmış araştırma sonuçları ilginç. Bu çalışmalara göre salgında;

• Azalan şeyler: Doğum oranı, banyo yapma sıklığı, intihar.
• Artan şeyler: İçki tüketimi, et tüketimi, depresyon, sosyal medya kullanımı

Kaynak:

• https://twitter.com/DrGunerSonmez
• Dünya Sağlık Örgütü
• T.C. Sağlık Bakanlığı Covid-19