Maymun Çiçeği Virüsü, Belirtileri, Nasıl Bulaşır, Tedavisi – 2022
Maymun Çiçeği Virüsü, Belirtileri, Nasıl Bulaşır, Tedavisi – 2022
Maymun çiçeği virüsü tüm dünyanın gündeminde son zamanlarda yer alıyor. Koronavirüs salgınının tüm dünyayı çok uzun bir süre kasıp kavurması ve evet bitiyor hepimiz biraz rahatlayacağız dediğimiz bir anda karşımıza birden maymun çiçeği virüsü çıktı. Tabi böyle bir durum herkesi yeniden büyük bir endişeye sürükledi. Kaygı ve ötesinde korkuyla birlikte zihinlerde hemen yer eden maymun çiçeği virüsünün ne olduğu herkesçe aranmaya başlandı. Peki maymun çiçeği virüsü nedir, belirtileri nelerdir ve nasıl bulaşır gelin hep birlikte bakalım.
Maymun çiçeği virüsü aslında bugün gündemimizde yer tutsa da aslında hayatımıza bundan yaklaşık yarım asır önce girdi. Yapılan araştırmalar maymun çiçeği virüsünün ilk olarak 1958 yılında ortaya çıktığına işaret ediyor. Hastalık maymun kolonilerinde görüldüğü için de isim olarak maymun çiçeği virüsü adı veriliyor. İnsanlarda görülmesi ise virüsün belirlendiği 1958 yılından 12 sonra 1970 yılında oluyor. Demokratik Kongo Cumhuriyetinde ilk vaka kaydediliyor. Sonrasında ise hastalık merkez ve batı Afrika ülkelerinde görülmeye başlıyor.
Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri Nelerdir?
İnsanlarda, maymun çiçeği semptomları çiçek hastalığına benzer ancak daha hafiftir. Maymun çiçeği ateş, baş ağrısı, kas ağrıları ve bitkinlik ile başlar. Çiçek hastalığı ve maymun çiçeği semptomları arasındaki temel fark, maymun çiçeği çiçek hastalığı olmasa da lenf düğümlerinin şişmesine (lenfadenopati) neden olmasıdır. maymun çiçeği için kuluçka süresi (enfeksiyondan semptomlara kadar geçen süre) genellikle 7-14 gündür ancak 5-21 gün arasında değişebilir.
Hastalık ile başlar:
- Ateş
- Baş ağrısı
- Kas ağrıları
- Sırt ağrısı
- Şişmiş lenf düğümleri
- Titreme
- Yorgunluk
- Ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1 ila 3 gün içinde (bazen daha uzun), hasta genellikle yüzünde başlayan ve daha sonra vücudun diğer bölgelerine yayılan bir döküntü geliştirir.
Lezyonlar düşmeden önce aşağıdaki aşamalardan geçer:
- Maküller
- Papüller
- Veziküller
- Püstüller
- Kabuklar
Hastalık genellikle 2-4 hafta sürer. Afrika’da, monkeypox’un hastalığa yakalanan 10 kişiden 1’inde ölüme neden olduğu gösterilmiştir.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?
Maymun çiçeği virüsünün nasıl bulaştığı ise herkesçe merak edilen bir durum. Maymun çiçeği virüsünün bulaşması, bir kişi virüsle kontamine olmuş bir hayvan, insan veya materyalden virüsle temas ettiğinde meydana gelir. Virüs vücuda kırık deri (görünmese bile), solunum yolu veya mukoza zarları (gözler, burun veya ağız) yoluyla girer. Hayvandan insana bulaşma, ısırma veya tırmalama, çalı eti hazırlama, vücut sıvıları veya lezyon materyali ile doğrudan temas veya kontamine yataklar gibi lezyon materyali ile dolaylı temas yoluyla gerçekleşebilir. İnsandan insana bulaşmanın öncelikle büyük solunum damlacıkları yoluyla gerçekleştiği düşünülmektedir. Solunum damlacıkları genellikle birkaç fitten fazla hareket edemez, bu nedenle uzun süreli yüz yüze temas gerekir. Diğer insandan insana bulaşma yöntemleri arasında vücut sıvıları veya lezyon materyali ile doğrudan temas ve kontamine giysiler veya çarşaflar gibi lezyon materyali ile dolaylı temas yer alır.
Maymun çiçeğinin rezervuar konağı (ana hastalık taşıyıcısı) hala bilinmemektedir, ancak Afrika kemirgenlerinin bulaşmada rol oynadığından şüphelenilmektedir. Maymun çiçeği hastalığına neden olan virüs, doğada bir hayvandan yalnızca iki kez elde edilmiştir (izole edilmiştir). İlk örnekte (1985), virüs, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Ekvator Bölgesi’ndeki görünüşte hasta bir Afrika kemirgeninden (ip sincabı) elde edilmiştir. İkincisinde (2012) virüs, Fildişi Sahili Tai Ulusal Parkı’nda bulunan ölü bir bebek mangabeyden kurtarıldı.
Maymun Çiçeği Virüsünden Nasıl Korunulur?
Maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonu önlemek için alınabilecek bir dizi önlem vardır:
- Virüsü barındırabilecek hayvanlarla temastan kaçının (maymun çiçeğinin meydana geldiği bölgelerde hasta olan veya ölü bulunan hayvanlar dahil).
- Hasta bir hayvanla temas etmiş olan yatak örtüsü gibi herhangi bir malzemeyle temastan kaçının.
- Enfekte hastaları, enfeksiyon riski altında olabilecek diğerlerinden izole edin.
- Enfekte hayvanlar veya insanlarla temastan sonra iyi el hijyeni uygulayın. Örneğin, ellerinizi sabun ve suyla yıkamak veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanmak.
- Hastalara bakarken kişisel koruyucu ekipman (KKD) kullanın.
JYNNEOSTM (Imvamune veya Imvanex olarak da bilinir), maymun çiçeğinin önlenmesi için ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından onaylanmış, zayıflatılmış canlı bir virüs aşısıdır. Bağışıklama Uygulamaları Danışma Komitesi (ACIP) şu anda JYNNEOSTM’yi çiçek hastalığı ve maymun çiçeği gibi ortopoks virüslerine mesleki olarak maruz kalma riski altındaki kişilerin korunması için olay öncesi bir ortamda değerlendirmektedir.
Maymun Çiçeği Virüsü Tedavisi
Şu anda, maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için kanıtlanmış, güvenli bir tedavi yoktur. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bir maymun çiçeği salgınını kontrol etmek amacıyla çiçek hastalığı aşısı, antiviraller ve aşı immün globulini (VIG) kullanılabilir. Çiçek hastalığı aşısı, antiviraller ve VIG tedavileri hakkında daha fazla bilgi edinin.
