Erkeklerde ve Kadınlarda Kısırlık

Kısırlık, bir çift düzenli olarak korunmasız birlikte olmalarına rağmen kadınların hamile kalamadığında ortaya çıkar.

Bir partnerin gebe kalmaya katkıda bulunamaması veya bir kadının hamileliği kalamaması olarak ortaya çıkar. Genellikle 12 aylık düzenli cinsel ilişkiden sonra doğum kontrolü kullanılmadan hamile kalmama olarak tanımlanır.

Bu sorun sadece ülkemize ait olmayıp tüm dünyada da sıklıkla görülmektedir. Örneğin; Amerika Birleşik Devletleri bulunan 15-44 yaş aralığındaki kadınların yüzde 10unun hamile kalamadıkları ya da hamile kalmada sorun yaşadıkları görülürken bu rakam tüm dünyada yüzde 8 ile 15 arasında değişmektedir. Erkeklerden kaynaklanan kısırlık oranı ise yüzde 45 ile 50 arasında değişmektedir. Tedavi genellikle mevcuttur.

Kadınlarda Kısırlık Belirtileri

Kısırlığın baş belirtisi hamile kalamamaktır. 35 günden daha uzun aralıklarla veya 21 günden daha kısa aralıklarla gerçekleşen bir adet döngüsü kısırlık belirtisi olabilir. Bunlar dışında, herhangi bir belirti veya işaret bulunmamaktadır.

Kısırlık sorunu için ne zaman doktora gitmeli

• Eğer 30’lu yaşlarda veya daha gençseniz, çoğu doktor, test veya tedaviden önce en az bir yıl hamile kalmayı denemenizi önerecektir.
• Eğer 35 – 40 yaş arasındaysanız, altı ay hamile kalmayı denedikten sonra doktorunuzla görüşmenizde fayda bulunmaktadır.
• Eğer 40 yaşından yaşlıysanız veya düzensiz, acılı regl dönemleriniz varsa, pelvik inflamatuar hastalığına (PID) sahipseniz, önceden kanser veya endometriozis tedavisi gördüyseniz, hemen tedavi ve testlere başlamanız gereklidir.

Erkeklerde Kısırlık Nedenleri

• Sulfasalazin: Bu anti-enflamatuar ilaç, bir erkeğin sperm sayısını önemli ölçüde düşürebilir. Genellikle Crohn hastalığı veya romatoid artrit için reçete edilir . Sperm sayısı, ilacı bıraktıktan sonra genellikle normale döner.
• Anabolik steroidler: Vücut geliştiriciler ve sporcular arasında popüler olan uzun süreli kullanım, sperm sayısını ve hareketliliğini ciddi şekilde azaltabilir.
• Kemoterapi: Bazı türler sperm sayısını önemli ölçüde azaltabilir.
• Yasadışı uyuşturucular: Esrar ve kokain tüketimi sperm sayısını düşürebilir.
• Yaş: Erkek doğurganlığı 40 yıl sonra düşmeye başlar.
  Kimyasallara maruz kalma: Örneğin pestisitler riski artırabilir.
• Aşırı alkol tüketimi: Bu, erkek doğurganlığını düşürebilir. Orta derecede alkol tüketiminin çoğu erkekte doğurganlığı düşürdüğü gösterilmemiştir, ancak halihazırda düşük sperm sayısına sahip olanları etkileyebilir.
• Fazla kilo veya obezite: Bu, gebe kalma şansını azaltabilir.
• Zihinsel stres: Stres, özellikle cinsel aktivitenin azalmasına yol açıyorsa bir faktör olabilir.

Kadınlarda Kısırlık Nedenleri

• Yaş: Gebe kalma yeteneği 32 yaş civarında düşmeye başlar.
• Sigara: Sigara içmek hem erkeklerde hem de kadınlarda kısırlık riskini önemli ölçüde artırır ve doğurganlık tedavisinin etkilerini zayıflatabilir. Hamilelik sırasında sigara içmek hamilelik kaybı olasılığını artırır. Pasif içicilik aynı zamanda düşük doğurganlıkla da ilişkilendirilmiştir.
• Alkol: Herhangi bir miktarda alkol tüketimi gebe kalma şansını etkileyebilir.
• Obez veya aşırı kilolu olmak: Bu, erkeklerde olduğu kadar kadınlarda da kısırlık riskini artırabilir.
• Yeme bozuklukları: Bir yeme bozukluğu ciddi kilo kaybına neden olursa, doğurganlık sorunları ortaya çıkabilir.
• Diyet: Folik asit , demir, çinko ve B-12 vitamini eksikliği doğurganlığı etkileyebilir. Vegan diyette olanlar da dahil olmak üzere risk altında olan kadınlar doktora takviyeleri sormalıdır.
• Egzersiz: Hem çok fazla hem de çok az egzersiz doğurganlık sorunlarına yol açabilir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (STI’ler): Chlamydia, bir kadındaki fallop tüplerine zarar verebilir ve bir erkeğin skrotumunda iltihaplanmaya neden olabilir. Diğer bazı cinsel yolla bulaşan hastalıklar da kısırlığa neden olabilir.
• Bazı kimyasallara maruz kalma: Bazı pestisitler, herbisitler, kurşun gibi metaller ve çözücüler hem erkeklerde hem de kadınlarda doğurganlık sorunlarıyla ilişkilendirilmiştir.
• Zihinsel stres: Bu, kadın yumurtlamasını ve erkek sperm üretimini etkileyebilir ve cinsel aktivitenin azalmasına neden olabilir.
• Steroid olmayan antiinflamatuvar ilaçlar (NSAID’ler): Uzun süreli aspirin veya ibuprofen kullanımı gebe kalmayı zorlaştırabilir.
• Kemoterapi: Bazı kemoterapi ilaçları yumurtalık yetmezliğine neden olabilir. Bazı durumlarda bu kalıcı olabilir.
• Radyasyon tedavisi: Bu, üreme organlarının yakınında hedeflenirse, doğurganlık sorunları riskini artırabilir.
• Yasa dışı uyuşturucular: Esrar veya kokain kullanan bazı kadınların doğurganlık sorunları olabilir.
• Kafein: Günde altı bardaktan fazla kahve tüketmek (900 mg kafein) doğurganlığınızı azaltabilir.

Kadınlarda Kısırlığa Neden Olan Biyolojik Nedenler

• Kadınlarda ovülasyon problemleri
• Follop tüplerinde hasar (Tubal kısırlık)
• Endometriyoz
• Servikal daralma veya tıkanma
• Rahim problemleri
• Kadınlarda belirlenemeyen kısırlık: Bazı durumlarda, kadınlarda kısırlık sebepleri tam olarak bulunamamaktadır. Bu gibi kısırlık durumlarında, her iki partnerde de küçük faktörler problem yaratabilmektedir. İyi haber olarak, açıklanamayan kısırlık durumlarında, çiftlerin kendiliğinden çocuk sahibi olabilme oranları yüksektir.

Kadınlarda Kısırlık Testleri ve Kısırlık Teşhisi

Eğer bir süredir çocuk sahibi olamıyorsanız, doktorunuza başvurarak kısırlığa karşı tedavi sürecine başlayabilirsiniz. Doğurganlık testleri şunlardır;

• Ovülasyon testleri
• Histerosalpingografi
• Laparoskopi
• Yumurtalık rezervi testi
• Hormon Testi

Kadınlarda Kısırlık Tedavisi ve Kısırlık İlaçları

Kısırlık için uygulanabilecek tedaviler, yaşa, ne kadar süre kısır olduğunuza ve kişisel tercihlerinize göre değişkenlik gösterebilir. Bazı kadınlar, yalnızca bir veya iki terapiden sonra tekrar doğurganlık kazanabilir. Aynı zamanda, bebek sahibi olabilmeniz için pek çok farklı tedavi türlerine ihtiyacınız olabilir.

Kısırlık tedavisinde Cerrahi müdahale veya çeşitli ilaçlar aracılığıyla doğurganlık tekrar kazanılabilir veya farklı yeniden üretim tekniklerine başvurulabilir.

Kısırlığın tedavisinde doğurganlığın geri kazanılması: Doğurganlık ilaçları ile ovülasyon sağlanması
Ovülasyon sürecini düzenleyen ve oluşturan doğurganlık ilaçları, ovülasyon problemleri sebebi ile kısırlık yaşayan kadınlar için ana tedavi yöntemidir. Genel olarak, ovülasyon süreci için gerekli olan ana hormonları tetikleyerek çalışırlar (Folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinizan hormon (LH))

Erkekler için kısırlık tedavisi

Tedavi, kısırlığın altında yatan nedene bağlı olacaktır.

• Erektil disfonksiyon veya erken boşalma: İlaç tedavisi, davranışsal yaklaşımlar veya her ikisi de doğurganlığın iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
• Varikosel: Skrotumdaki varisli damarın cerrahi olarak çıkarılması işe yarayabilir.
• Boşalma kanalının tıkanması: Sperm, doğrudan testislerden çıkarılabilir ve laboratuvarda bir yumurtaya enjekte edilebilir.
• Retrograd ejakülasyon: Sperm doğrudan mesaneden alınabilir ve laboratuvarda bir yumurtaya enjekte edilebilir.
• Epididimal tıkanma ameliyatı: Tıkalı bir epididim cerrahi olarak onarılabilir. Epididim, testislerde spermin depolanmasına ve taşınmasına yardımcı olan sarmal benzeri bir yapıdır. Epididim bloke edilirse sperm düzgün şekilde boşalmayabilir.

Kadınlar için kısırlık tedavisi

Yumurtlamayı düzenlemek veya indüklemek için doğurganlık ilaçları verilebilir.

• Clomifene (Clomid, Serophene): Bu, PCOS veya başka bir bozukluk nedeniyle düzensiz olarak veya hiç yumurtlamayanlarda yumurtlamayı teşvik eder. Hipofiz bezinin daha fazla folikül uyarıcı hormon (FSH) ve lüteinizan hormon (LH) salgılamasını sağlar.
• Metformin (Glucophage): Clomifene etkili değilse, metformin, özellikle insülin direnci ile bağlantılı olduğunda PCOS’lu kadınlara yardımcı olabilir .
• İnsan menopozal gonadotropin veya hMG (Repronex): Bu hem FSH hem de LH içerir. Hipofiz bezindeki bir arıza nedeniyle yumurtlamayan hastalar bu ilacı iğne olarak alabilirler.
• Folikül uyarıcı hormon (Gonal-F, Bravelle): Bu hormon, yumurtalıklar tarafından östrojen üretimini kontrol eden hipofiz bezi tarafından üretilir . Yumurtalıkları yumurta foliküllerini olgunlaştırmak için uyarır.
• İnsan koryonik gonadotropin (Ovidrel, Pregnyl): Klomifen, hMG ve FSH ile birlikte kullanıldığında, folikülü yumurtlamaya teşvik edebilir.
• Gonadotropin salgılayan hormon (Gn-RH) analogları: Bunlar, hmG tedavisi sırasında çok erken – kurşun folikülü olgunlaşmadan önce – yumurtlayan kadınlara yardımcı olabilir. Hormon üretimini değiştiren ve doktorun FSH ile folikül büyümesini tetiklemesini sağlayan hipofiz bezine sabit bir Gn-RH tedariki sağlar.
• Bromokriptin (Parlodel): Bu ilaç prolaktin üretimini engeller. Prolaktin, emzirme sırasında süt üretimini uyarır. Hamilelik ve emzirme dışında, yüksek prolaktin seviyesine sahip kadınların düzensiz yumurtlama döngüleri ve doğurganlık sorunları olabilir.

Kadın ve Erkekte Kısırlığı Engellemek İçin Neler Yapılmalıdır?

Önleme
Yakın zamanda veya gelecekte hamile kalmayı planlayan bir kadın için, doğurganlığını koruması amacıyla, aşağıdaki uygulamaları gerçekleştirmesi önerilmektedir:

• Normal kilonuzu koruyun. Düşük veya fazla kilolu kadınlar ovülasyon problemleri yaşayabilirler. Eğer kilo vermeniz gerekiyorsa, ortalama bir egzersiz yapmanız gereklidir. Stresli, yoğun ve yedi haftadan uzun egzersiz süreçleri doğurganlığı azaltabilmektedir.
• Sigarayı bırakın. Tütün, genel sağlığınız ve rahim sağlığınıza etkilerinin yanı sıra, doğurganlığınıza da pek çok olumsuz etki yapmaktadır. Eğer hamileliği planlıyorsanız ve sigara içiyorsanız, derhal bırakın.
• Alkolü azaltın. Çok fazla alkol kullanımı (Haftada sekiz veya daha fazla içki), doğurganlığınızı azaltabilir.
• Kafeini sınırlandırın. Kafein alımınızı, günlük altı bardak kahveden daha az miktara sınırlayın.

Son Söz

Kısırlık ve tedavi yöntemleri birçok çift için çok sorunlu bir alan olarak ortaya çıkabiliyor. Özellikle suistimale açık ve her türlü manipülasyonun yaşanabileceğini lütfen unutmayın. İçerisinde bulunduğunuz duygusal durum ile çok büyük harcamalar yapabilir ve sonucunda büyük kırgınlıklar yaşayabilirsiniz. Unutmamalıdır ki Allah nasip ederse evlat sahibi olacaksınız. Bunun için en iyisini aramak ve uygun çözümü bulmak doğru fakat tevekkül ise bunun şartı.

Yukarıdaki tüm bilgiler tavsiye amaçlıdır. Lütfen tedavinizi bir hekim eşliğinde sürdürünüz.

Sağlıklı günler.

Kaynak: https://www.acibademmobil.com.tr/kadinlarda-kisirlik/
Kaynak: https://www.medicalnewstoday.com/articles/165748#causes_in_men