Soru: Yıllık izinde iken (vatandaşın bazı işlerinin beklememesi ve işlerin birikmemesi için) resmi evrak tanzim etmek ve imzalamanın mevzuat yönünden sakıncası var mıdır?
Cevap: Anayasanın 50. maddesine göre dinlenme hakkı Anayasal bir hak olup, ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartlarının kanunla düzenlenmesi gerekir. Bu hükme uygun olarak 657 sayılı Kanunun 102. maddesinde, Kamu çalışanlarının yıllık izin zamanınin, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gün olduğu, zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebileceği hüküm altına alınmış, 103. maddesinde ise yıllık izinlerin, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan yahut ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabileceği ifade edilmiştir. Amirler kamu hizmetlerinde aksama yaşanmaması için bazı durumlarda hem izin zamanıne, hem de izin dönemine müdahalede bulunabilmektedir.
İzin kullanımı nedeniyle kamu hizmetlerinde aksama yaşanmaması için uygulanan yöntemlerden biri vekalet uygulamasıdır. 657 sayılı Kanunun 86. maddesine göre memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması ve görevden uzaklaştırma hallerinde yerlerine kurum içinden, kurum haricinden yahut açıktan vekil atanabilmektedir. İzne ayrılan memur idari hiyerarşi içinde bir görev yürütüyor ise yerine bir vekil atanmakta, izin zamanınce görev ve yetkiler vekil tarafından yerine getirilmektedir.
İzin onayı ile beraber bir taraftan izin zamanınce memura Anayasal hakkı olan dinlenme hakkı kullandırılırken diğer taraftan idare izin kullanan personelin yürüttüğü hizmetlerden dolayı hizmet açığı yaşanmadığını, lüzumlu planlamayı yaptığını kabul etmektedir. Yani izin dönemi süresince memurun hizmetine ihtiyaç duymadığını örtülü olarak beyan etmektedir. Çok sıklıkla uygulanmasa bile bazı acil ve muhteşem durumlarda kişisel bazda hizmetine ihtiyaç duyulan izindeki memur göreve çağrılabilmektedir. Danıştay 5. Dairesinin K.1984/569 sayılı Kararında yıllık iznini kullandığı sırada hizmetine ihtiyaç duyulan personelin göreve çağrılmasında mevzuata aykırılık olmadığı, böyle bir çağrı üzerine personelin göreve başlaması gerektiği, göreve dönmeme halinin on günü aşması halinde memurun çekilmiş sayılacağı açıklanmıştır.
Yıllık izinde iken (vatandaşın bazı işlerinin beklememesi ve işlerin birikmemesi için) resmi evrak tanzim etmeyi ve imzalamayı mümkün kılan yahut engelleyen bir mevzuat yer almıyor. Lakin bu durum dinlenme hakkının amacı, idari işleyiş ve yetki yönünden bazı sorunları birlikteinde getirecektir.
Yıllık izin kullanan memurun izin döneminde kendi isteğiyle görev yerine gelerek mesai yapması uygulama sorunlarına yol açabilecektir. Yerine bir vekil tayin edilmiş ise memurun ben asilim diyerek evrak imzalaması mümkün olacak mıdır? Kanaatimizce böyle bir durum idari işleyiş yönünden sorunludur. Yetki konusu gündeme gelecek işlemlerin hukukiliği tartışmaya açılabilecektir. Diğer taraftan idare personelinin iznini işlerini düşünmeden rahat bir biçimde geçirmesini sağlamalıdır. İki de bir personelin aranarak işle ilgili rahatsız edilmesi dinlenme hakkının kullanımını ters etkileyecektir. Memurlarla ilgili olmasa da İş Kanununda İzin hakkının etkin kullanımı hakkında işçiye de sorumluluk yükleyen örnek bir düzenleme bulunmaktadır. Kanunun 58. maddesine göre yıllık ücretli izin döneminde ücret karşılığı bir işte çalışan işçiden, izin zamanı için ödenen ücret geri alınabilmektedir.
Mülga Devlet Personel Başkanlığının 21.12.2011 tarihli ve 22471 sayılı yazısında, hastalık raporunda belirtilen istirahat zamanı bitmeden Devlet memurunun göreve başlamak istemesi halinde iyileştiğine dair rapor ibraz etmesi gerektiği ifade edilerek, hastalık izni kullanan memurun izin zamanı bitmeden isteğiyle bile olsa görevine dönemeyeceği vurgulanmıştır.
Sonuç olarak, konuya ilişkin açık bir mevzuat hükmüne rastlanmamakla beraber olağan şartlarda memurun isteğiyle de olsa görev yerine giderek çalışmasının yerinde olmayacağını, yukarıda özetlediğimiz sorunları birlikteinde getireceğini, muhteşem durumlarda hizmetine ihtiyaç duyulan personelin izninin kesilebileceğini, memurun bu durumda görevine dönmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.
Memur izinli iken imza atabilir mi?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu izin yönetmeliği 2017
Memur yıllık izin yönetmeliği 2018
İstirahat ve tedavi altında bulunan personele ait sıhhi izin süresi listesi
Memurun yıllık izin hakkı engellenemez
Memurun KULLANILMAYAN izinlerin parası
Yıllık izinde imza yetkisi
