Bilge kişi: Faydalı ve işinize yarar bilgilerden oluşan güncel paylaşımlar yapan bilgi portalı. Bilge kişi kimdir?, Bilge kime denir?

Türkiyede 2021 Yıl Sonu Enflasyonu Ne Olur Hiper Enflasyon Olur Mu Faiz İnmeye Devam Edecek Mi

Türkiyede 2021 Yıl Sonu Enflasyonu Ne Olur Hiper Enflasyon Olur Mu Faiz İnmeye Devam Edecek Mi

Ülkemizde son dönemde uygulanan ekonomi politik durum beklenenin ve daha önce açıklananlar ile neredeyse taban tabana zıt bir görüntü sergiliyor. Özellikle orta vadeli programlarda ülkedeki gelir dağılımında iyileştirmeye yönelik politikalardan bahsedilirken aynı zamanda Gayri Safi Yurtiçi Hasıladan (GSYH) kişi başı döviz cinsinden gelir dağılımında da bir artış planlanıyordu. Fakat son dönemde Merkez Bankası tarafından yapılan faiz indirimleri ve Türkiye’nin ekonomi politikasını belirleyen başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve yetkililerin açıklamaları sonrasında dolar kuru 11 Aralık 2021 tarihi itibariyle 14TL civarına yükselirken altının gram fiyatı da 800TL sınırına dayandı. Peki geldiğimiz bu nokta itibariyle ülkemizde yarınlar ekonomik koşullar açısından ne yönde şekillenecek konuyla ilgili açıklama ekonomi konusunda uzman Aydın Akkoç tarafından geldi. Lütfen şunu unutmayınız burada paylaşılan bilgiler kesinlikle yatırım amacı ve önerisi taşımamakla birlikte sadece yazarların görüşlerini paylaşmak ve bilgilendirmek amacını gütmektedir.

Türkiye’de 2021 Yıl Sonu Enflasyonu Ne Olur

Bugün yeni ekonomi planı hakkında bir şeyler yazmak istiyorum. Öncelikle dört başı mamur plan yoktur ortada, yine de tartışmalardan elde edilen konular üzerinden gidebiliriz. Bu planın omurgasını düşük faiz ve yüksek kurun oluşturduğu en yetkili kişilerce ifade ifade ediliyor. Ekonominin yol haritası orta vadeli program (OVP) daha iki ay önce yayınlandı. Orada faizler ve kur konusunda bugün dile getirilen hususlar yok, aksine TL’nin değer kazanması kişi başı milli gelirin 2002’de 9.947, 2023’te 10.703 ve 2024’te 11.465 dolar olması bekleniyor. Ortalama kur 2021’de 8,3, 2022’de 9,27, 2023’te 9,77 ve 2024’te 10,26 olarak tahmin edilmiş. Kur 12,5’i 2022 ortalaması alınca GSYH 550 milyar dolara, KBG de 6,450 dolar düşüyor. Ortalama kur 13,6 olursa GSMH 500 milyar, KBG de 6 bin doların altına düşüyor % 5 büyüme ile.

Ayrıca Bakınız.  Doğalgaz Tüketimini Azaltmak için Ne Yapılmalıdır - 2022

Türkiye’de Hiper Enflasyon Olur Mu?

Enflasyona gelelim, 2022, 2023 ve 2024 için hedefler 9,8, 8 ve 7,6. Yeni gelişmelerden önce 2022 yıl içinde % 20 sene sonunda 17-18 gibi bir tahmin yapmıştım, bugün hepsi çöp. Ne olacak, hiperenflasyon (60-70 ve üstü) olur mu? Baz senaryo olarak hiperenflasyon olmaz. Temel mallar ithal fiyatını ve ortalama kuru 12,5 alınca ithalat faturası TL bazında % 70 artıyor, 2021 artışı % 45, 2020 % 30. Kur 12,5 ve üzeri olursa % 30-35 resmi enflasyon sene içinde rahat görünüyor. 13-14 kurlar ve üzeri % 50’yi gösterebilir. Üfe % 60’lara varabilir.Enflasyon tahmininde Üfe Tüfe’de biriken fark, ücretlere yapılacak reel artış (böyle bir şey beklemiyorum) ve mal kıtlığı gibi etkenler dikkate alınmadı. Fiyatlama davranışlarının da maliyetleri dikkate alacağı, stokçuluk, manipülasyon gibi uygulamalar olmayacağı bekleniyor.

Yeni politika bu haliyle uygulama şansı bulur mu? Tek kelime ile bulmaz. Herşeyden önce kambiyo rejimi açık bir ülkede uzun süre negatif 5-10-15 hatta 20’ye ulaşacak reel faiz uygulaması mümkün değildir, bu ancak kapalı ekonomilerde ve cebri yöntemlerle olabilir. Bu söylemin altyapı çalışması ve planlaması yoktur, hangi sektörde ne yapılacak, kime ne destek verilir, şirket ve sektör hedefleri nedir, hedefe ulaşmak için neler yapılacak hepsi belirsizdir. Cari açık kapanacaksa bunun planları nerede, faiz düşüşü ile olsa herkes yapar. Kalkınma politikası dünyada üç ana teori kapsamında inceleme konusu, dışa dönük klasik ve neo klasik okul, içe dönük bağımlılık/dünya sistemi okulu ve kurumsalcı okul. TR ekonomisi 89’dan beri finansal daha öncesinden de dış ticaret açıklığına sahiptir, kur esnektir.

Bağımlılık ekolü daha çok Latin Amerika ve Afrika için açıklayıcıdır. Kurumsalcı ekol ise devlet başta olmak üzere kurumların yetkinliği, verimliliği, değişime uyumları gibi konuları inceler. TR’den zaten etkili olmayan kurumsal kapasite iyice zayıflamıştır. Kaldı ki kurumlar iyi çalışacak olsa dahi elde bir program yoktur. TR 30’larda devlet eliyle sanayileşme, 60 ve 70’lerde ithal ikameci sanayi işinde oldukça başarılı performans göstermiştir, hakeza 80’ler ve 2000’lerin ilk on yılı da serbest piyasada başarılı dönemler. Başarı için temel şartlar nedir? Makroekonomik istikrar önde geliyor, onun da ilk şartı düşük enflasyon ki bizde yok, olmayacak. Kurala göre siyasi ve bürokratik yapı, olsa iki ay önceki OVP bir anda yok olmaz yerine rekabetçi kur ve düşük faiz gelmez, MB’yi ara ki bulasın.

Ayrıca Bakınız.  2022'de Dolar, Avro ve Altında Durum Nasıl Olacak Uzmanlar Değerlendirdi

Şimdi ne olacak? Kuvvetli ihtimal yüksek bir faiz artışı ile bu yoldan vazgeçiş. O zamana kadar yaklaşık 500 dış borç, 300 ithalat, 150 KÖİ garantileri ve 50 de döviz ve altın iç borcun toplamı olan 1 Trilyon dolar için 3-4 Trilyon TL maliyeti TR yüklenecek. Faiz artışı gelirse % 30-40, gelmezse çok daha yüksek bir enflasyon da bonus olarak millete yüklenecek. Cari fazla verdik 2 puan ve 10-15 milyar dolar, değmez bu yüksek bedele? Gelir dağılımının bozulması, bir çuval unun 200’den 400 olması bu düşük faiz yüksek kurun sonucu.

Aralık 2021’e Faiz İnmeye Devam Edecek Mi?

Merkez Bankasının Aralık 2021’de faiz konusunda ne karar vereceği büyük bir merak konusu. 16 Aralık 2021 tarihinde Para Piyasası Kurulu’nun yapacağı açıklama konusunda birçok ekonomist görüş bildirmekle birlikte halen belirsizlik üzerinden tam bir açıklama yapılmadı. Fakat hatırı sayılır bir bölümü en az 100 baz puanlık bir indirimin gerçekleşmesini bekliyor. Aynı zamanda politika faizinin sabit bırakılması da olası senaryolar arasında yer alıyor.

Kaynak:



Cevap bırakın